aa-Vasiyet
Vasiyet resmi şekilde veya murisin el yazısı ile ya da sözlü olarak yapılabilir.
bb-Resmi vasiyetname
Resmi vasiyetname, iki tanığın katılmasıyla resmi memur tarafından düzenlenir.
Resmi memur, sulh hakimi, noter veya kanunla kendisine bu yetki verilmiş diğer bir görevli olabilir.
Muris, arzularını resmi memura bildirir. Memur da vasiyetnameyi yazar veya yazdırır ve okuması için murise verir. Vasiyetname muris tarafından okunup imzalanır. Memur vasiyetnameyi tarih koyarak imzalar.
Vasiyetnameye tarih ve imza konulduktan sonra muris vasiyetnameyi okuduğunu ve bunun son arzularını içerdiğini memurun huzurunda iki tanığa beyan eder. Tanıklar bu beyanın kendi önlerinde yapıldığını ve murisi bu tasarrufa ehil gördüklerini vasiyetnameye yazarak veya yazdırarak altını imzalarlar.
Vasiyetname içeriğinin tanıklara bildirilmesi zorunlu değildir.
Muris vasiyetnameyi bizzat okuyamaz veya imzalayamazsa, memur vasiyetnameyi iki tanığın önünde ona okur ve bunun üzerine muris vasiyetnamenin son arzularını içerdiğini beyan eder. Bu durumda tanıklar, hem murisin beyanının kendi önlerinde yapıldığını ve onu tasarrufa ehil gördüklerini, hem vasiyetnamenin kendi önlerinde memur tarafından murise okunduğunu ve onun vasiyetnamenin son arzularını içerdiğini beyan ettiğini vasiyetnameye yazarak veya yazdırılarak altını imzalarlar.
Düzenleme şeklindeki vasiyetnamede bu sıraya uyulması ve yazılması geçerlilik koşuludur.
Şu kadar ki fiil ehliyeti bulunmayanlar, ceza mahkemesi kararıyla kamu hizmetlerinden yasaklananlar, okur yazar olmayanlar, murisin eşi, üstsoy ve altsoy kan hısımları, kardeşleri ve bu kişilerin eşleri, resme vasiyetnamenin düzenlenmesine memur veya tanık olarak katılamazlar.
Ayrıca, resmi vasiyetnamenin düzenlenmesine katılan memura ve tanıklara, bunların üstsoy ve altsoy kan hısımlarına, kardeşlerine ve bu kişilerin eşlerine o vasiyetname ile kazandırmada bulunulamaz.
cc- El yazılı vasiyetname
El yazılı vasiyetname yapıldığı yıl, ay ve gün gösterilerek başından sonuna kadar murisin el yazısıyla yazılmış ve imzalanmış olması zorunludur. Bu şekilde düzenlenen vasiyetname açık veya kapalı olarak notere, sulh hakimine veya yetkili memura bırakılabilir.
dd- Sözlü vasiyet
Muris; yakın ölüm tehlikesi, ulaşımın kesilmesi, hastalık, savaş gibi olağanüstü durumlar nedeniyle resmi veya el yazılı vasiyetname yapamıyorsa sözlü vasiyet yoluna başvurabilir.
Bunun için muris, son arzularını iki tanığa anlatır ve onlara bu beyanına uygun bir vasiyetname yazmaları veya yazdırmaları görevini yükler.
Resmi vasiyetname düzenlenmesinde okur yazar olma koşulu dışında tanıklara ilişkin yasaklar sözlü vasiyette de geçerlidir.
Muris tarafından görevlendirilen tanıklardan biri, kendilerine beyan edilen son arzuları, yer, yıl, ay ve günü de belirterek hemen yazar, imzalar ve diğer tanığa imzalatır. Yazılan belgeyi ikisi birlikte vakit geçirmeksizin bir sulh veya asliye mahkemesine verirler ve murisi vasiyetname yapmaya ehil gördüklerini, onun son arzularını olağanüstü durum içinde kendilerine anlattığını beyan ederler.
Tanıklar, daha önce bir belge düzenlemek yerine doğrudan, vakit geçirmeksizin mahkemeye başvurarak yukarıdaki hususları beyan ederek bir tutanağa geçirtebilirler.
Sözlü vasiyette bulunan kişi askerdeyse bir subay, ülke sınırları dışında seyreden bir ulaşım aracında bulunuyorsa aracın sorumlusu, bir sağlık kuruluşunda tedavi görüyorsa kurumun en yetkili yöneticisi hakim yerine geçer.
Muris sonradan diğer bir şekilde vasiyetname yapma olanağı bulursa bu tarihin üzerinden bir ay geçince sözlü vasiyet düşer
ee- Vasiyetten dönme
Muris, yasada öngörülen şekillerden birine uymak koşuluyla yeni bir vasiyetname yaparak, vasiyetnamenin tamamından veya bir kısmından her zaman dönebilir.
Aynı zamanda mevcut vasiyetnameyi yok ederek dönebilir. Kazayla veya üçüncü bir kişinin kusuruyla yok olan ve içeriği aynen ve tamamen belirlenemeyen vasiyetnameler de hükümsüz kalır. Ancak, mirasçı muhik bir tazminat isteyebilir.
Ayrıca, muris önceki vasiyetnamesini ortadan kaldırmaksızın yeni bir vasiyetname yaparsa, kuşkuya yer bırakmayacak surette önceki vasiyetnameyi tamamlamadıkça sonraki vasiyetname onun yerini alır.
Belirli mal bırakma vasiyeti de vasiyetnamede aksi belirtilmedikçe murisin sonradan o mal üzerinde bu vasiyetle bağdaşmayan başka bir tasarrufta bulunmasıyla ortadan kalkar.
ff-Miras Sözleşmesi ve ortadan kaldırılması
Miras sözleşmesi ancak resmi vasiyetname şeklinde düzenlenerek yapılabilir. Sözleşmenin tarafları arzularını resmi memura aynı zamanda bildirirler ve düzenlenen sözleşmeyi memurun ve iki tanığın önünde imzalarlar.
Miras sözleşmesi tarafların yazılı anlaşmalarıyla her zaman ortadan kaldırılabilir. Yazılı olmasından başka şekil şartı söz konusu değildir.
Miras sözleşmesiyle mirasçı atanan veya kendisine mal bırakılan kişinin murise karşı miras sözleşmesinin yapılmasından sonra mirasçılıktan çıkarma sebebi oluşturan davranışta bulunduğu ortaya çıkarsa muris, miras sözleşmesini tek taraflı olarak ortadan kaldırabilir. Tek taraflı ortadan kaldırma, vasiyetnameler için yasada öngörülen şekle tabidir.
Miras sözleşmesi gereğince sağlararası edimleri isteme hakkı bulunan taraf bu edimlerin sözleşmeye uygun olarak yerine getirilmemesi veya güvenceye bağlanmaması halinde edime ilişkin borçlar hukuku kuralları uyarınca sözleşmeden dönebilir.
Mirasçı atanan veya kendisine belirli mal bırakılan kişi muristen önce ölmüş ise miras sözleşmesi kendiliğinden ortadan kalkar. Muristen önce ölen kişinin mirasçıları aksi kararlaştırılmış olmadıkça muristen miras sözleşmesi uyarınca elde ettiği zenginleşmenin ölüm tarihindeki değerini isteyebilirler.
Miras sözleşmesi veya vasiyetnameyle yapılan ölüme bağlı kazandırmalar, murisin tasarruf nisabını aşarsa salt bu nedenle hükümsüz olmaz, sadece tenkisi istenebilir.
