Muris, tasarruf özgürlüğünün sınırları içerisinde malvarlığının tamamında veya bir kısmında vasiyetname ya da miras sözleşmesiyle tasarrufta bulunabilir. Başka bir deyişle mirasçıların saklı paylarına tecavüz etmeksizin malvarlığı üzerinde serbestçe ölüme bağlı tasarrufta bulunabilir.
Murisin üzerinde tasarruf etmediği kısım yasal mirasçılarına kalır.
Muris, ölüme bağlı tasarruflarını koşullara veya yüklemelere bağlayabilir. Tasarruf hüküm ve sonuç doğurduğu andan itibaren tasarrufu bağladığı koşul ve yüklemenin yerine getirilmesini isteyebilir.
Şu kadar ki hukuka veya ahlaka aykırı koşullar ve yüklemeler bağlı oldukları tasarrufları geçersiz kılar. (Tasarruf geçersiz olur)
Anlamsız veya yalnız başkalarını rahatsız edici nitelikte olan koşul ve yüklemeler yok sayılır. (Koşul ve yükleme yok sayılır)
- Mirasçı atama (mirasçı nasbı)
Muris, mirasının tamamı veya belli bir oranı için bir veya birden çok kişiyi mirasçı atayabilir. Bir kişinin mirasın tamamını veya belli bir oranını almasını içeren her tasarruf mirasçı atanması sayılır. (Tabi ki varsa saklı paylara riayet ederek, tasarruf özgürlüğü kapsamanda bir tasarruf ile mümkündür)
bb-Belirli bir mal bırakma (muayyen mal vasiyeti)
Muris, bir kimseye onu mirasçı atamaksızın belirli bir mal bırakma yoluyla kazandırmada bulunabilir.
Belirli bir mal bırakma, ölüme bağlı tasarrufla;
-bir kimseye terekedeki bir malın mülkiyetinin
veya
-terekenin tamamı ya da bir kısmı üzerinde intifa hakkının kazandırılmasına,
yönelik olabileceği gibi
-bir kimsenin lehine tereke değeri üzerinden bir edimin yerine getirilmesinin,
-bir iradın bağlanmasının
veya
-bir kimsenin bir borçtan kurtarılmasının,
mirasçılar veya belirli mal bırakılanlara yükletilmesi suretiyle de olabilir.
Bırakılan mal terekede yoksa, tasarruftan aksi anlaşılmadıkça ölüme bağlı tasarrufu yerine getirmekle yükümlü olanlar borçtan kurtulurlar.
Bırakılan belirli mal, mirasın açılma anındaki durumuyla teslim olunur. Yarar ve hasar mirasın açılması anında kendisine belirli mal bırakılana geçer. Tasarrufu yerine getirmekle yükümlü olan kimse mirasın açılmasından sonra bırakılan belirli mala yaptığı harcamalar ve mala verdiği zararlardan dolayı, vekaletsiz iş görenin haklarına sahip ve borçlarıyla sorumlu olur.
Yani belirli bir mal bırakılana karşı her türlü ihmalinden dolayı sorumlu iken mal bırakılan menfaatine uygun olarak yapılan zorunlu ve faydalı işlerin masraflarını isteyebilir.
-Tereke mevcudunu
veya
-tasarrufu yerine getirme yükümlüsüne yapılan kazandırmayı
ya da
-saklı payı zedeleyen tasarrufların orantılı olarak tenkisi istenebilir.
Yasal veya atanmış mirasçı mirası reddetmiş olsa bile lehine yapılmış bir tasarrufun yerine getirilmesini isteyebilir.
bb-Yedek mirasçı
Muris, atadığı mirasçının kendisinden önce ölmesi veya mirası reddetmesi halinde onun yerine geçmek üzere bir veya birden çok yedek mirasçı atayabilir.
cc-Artmirasçı
Bunun dışında muris, ölüme bağlı tasarrufla ön mirasçı olarak atadığı kişiyi mirası artmiraşçıya devretmekle yükümlü kılabilir. Ancak, bu yükümlülük artmirasçıya yüklenemez.
Ölüme bağlı tasarrufta mirasın geçiş anı belirtilmemiş ise miras ön mirasçının ölümüyle art mirasçıya geçer. Ön mirasçıya geçen mirasın Sulh Mahkemesince defteri tutulur.
Artmirasçı mirası, belirlenmiş olan geçiş anında sağ ise kazanır. Artmirasçı geçiş anından önce ölmüş ise tasarrufta aksi öngörülmüş olmadıkça miras ön mirasçıya kalır.
Ön mirasçı murisin ölümü anında sağ değilse veya mirastan mahrum kalmışsa ya da mirası reddederse miras artmirasçıya geçer.
dd-Vakıf
Muris terekesinin tasarruf edilebilir kısmının tamamını veya bir kısmını özgüleyerek vakıf kurabilir. Vakıf, ancak kanun hükümlerine uyulmak koşuluyla tüzel kişilik kazanır.
ee-Miras Sözleşmeleri
Muris, miras sözleşmesiyle mirasını veya belirli malını sözleşme yaptığı kimseye ya da üçüncü bir kişiye bırakma yükümlülüğü altına girebilir.
Ölünceye kadar bakma sözleşmesi bu düzenleme uyarınca yapılan bir sözleşmedir.
Muris, bir mirasçı ile karşılıksız veya bir karşılık sağlayarak mirastan feragat sözleşmesi yapabilir. Feragat eden mirasçılık sıfatını kaybeder. Bir karşılık sağlanarak mirastan feragat, sözleşmede aksi öngörülmedikçe feragat edenin alt soyu için de sonuç doğurur.
Mirastan feragat sözleşmesi belli bir kişi lehine yapılmış olup bu kişinin herhangi bir sebeple mirasçı olamaması halinde feragat hükümden düşer.
Mirastan feragat sözleşmesi belli bir kişi lehine yapılmamış ise en yakın ortak kökün altsoyu lehine yapılmış sayılır ve bunların herhangi bir sebeple mirasçı olamaması halinde feragat yine hükümden düşer. Mirasın açılması anında tereke borçları karşılayamıyorsa ve borçlar da mirasçılar tarafından ödenmiyorsa, feragat eden ve mirasçıları, alacaklılara karşı feragat için ölümünden önceki beş yıl içinde muristen almış oldukları karşılıktan mirasın açılması anındaki zenginleşmeleri tutarında sorumludurlar.
